Getty Images: grabbelton met Free Stuff voor de winkel

Het gebruik van een auteursrechtelijk beschermd werk zonder toestemming van de rechthebbende is een inbreuk op het auteursrecht. Foto’s zijn doorgaans auteursrechtelijk beschermd.

Fotografen kunnen ervoor kiezen om hun rechten onder te brengen bij private rechtenbeheerders zoals Getty Images. Op zichzelf is daar niets mis mee. Het gaat echter fout als de organisatie wild om zich heen gaat slaan, zoals Getty en haar advocaten doen. Tros Radar besteedde hier een tijdje terug ook al aandacht aan. Desondanks zetten Getty Images en haar advocaten de aanpak onverstoorbaar door.

Waar gaan Getty en haar advocaten in de fout?

Presentatie door Getty Images

Allereerst is het op de fotosite van Getty Images totaal niet duidelijk of je voor het gebruik van bepaalde foto’s moet betalen en, zo ja, wat dan wel. Zo presenteert Getty Images ‘FREE STUFF’ en een fotoarchief met het kopje ‘ROYALTYFREE’. Niet alleen een consument maar ook een webbouwer of ondernemer zal bij deze kreten al gauw denken dat voor de foto’s niet betaald hoeft te worden. In ieder geval tot voor kort kon je de foto’s gewoon zonder watermerk en zonder enige waarschuwing downloaden.

Alleen als je heel goed leest in de kleine lettertjes in algemene voorwaarden op de website, zie je dat ‘FREE STUFF’ OF ‘ROYALTY FREE’ toch helemaal niet gratis, vrij en onbeperkt is. Dat is misleiding, omdat de downloader – niet onbegrijpelijk – uitgaat van écht vrij en onbeperkt gebruik.

Misleidende reclame en oneerlijke handelspraktijken

De wijze waarop Getty Images haar foto’s in de etalage zet op haar website, is een soort uitlokking. Getty zet een grabbelton buiten haar winkel met als opschrift ‘ROYALTY FREE’. Vrij grabbelen dus.

Als dat vrij grabbelen toch niet zo vrij blijkt te zijn, dan is het gebruik van die kreten misleidend en niet eerlijk. Getty Images zet de niets vermoedende consument,webbouwer of ondernemer op het verkeerde been en dat lijkt zelfs bewust zo gedaan te zijn om later vrolijk royalty’s te gaan incasseren.

Bedrijven kunnen zich verzetten tegen dit soort misleidende reclame. Consumenten kunnen zich ook beroepen op de Wet Oneerlijke Handelspraktijken omdat de verstrekte informatie misleidend is; deze is immers feitelijk onjuist of kan de gemiddelde consument misleiden, al dan niet door de algemene presentatie van de informatie. Dat is hier nou precies aan de hand.

Verweer tegen claims van Getty Images

• Als verweer kunt u naar onze mening een beroep doen op de onduidelijkheid die Getty Images creëert. Zo kunt u aanvoeren dat u niet in de gaten had te moeten betalen voor het gebruik van de foto’s en ook niet wát u dan wel moest betalen. De wettelijk vereiste transparantie ontbreekt volkomen. De site is aldus in strijd met de Wet Elektronische Handel (die geldt voor transactiesites tussen bedrijven onderling en tussen bedrijf en consument) en in strijd met de Wet Verkoop op Afstand (die alleen geldt voor B2C).
• Verder heeft Getty Images in de zaken die wij in behandeling hebben gehad, niet eens aangetoond dat zij werkelijk de fotograaf vertegenwoordigen. Getty kan dat nou wel zeggen, maar ze zullen desgevraagd wel moeten aantonen wie de fotograaf is geweest en dat zij van de fotograaf de rechten hebben overgenomen of op basis van een volmacht mogen uitoefenen.
• De wijze van presentatie van het aanbod kan ook tegenover webbouwers en bedrijven misleidend en onrechtmatig zijn. In dat geval kunt u als consument of bedrijf ook zelf een procedure beginnen bij de rechter of de Reclame Codecommissie. Probleempje is wel dat de ‘uitbater’ van de website niet in Nederland is gevestigd. Maar nu Getty zelf haar aanbod per land presenteert op de website, kan naar onze mening de Nederlandse vennootschap Getty Images Nederland B.V. worden aangepakt.
• Ook ten aanzien van de identiteit van de aanbieder van de foto’s voldoet de website van Getty Images overigens niet aan de eisen van de Wet Elektronische Handel en de Wet Verkoop op Afstand.

Hoogte van vergoeding

Voor foto’s die niet onder de ‘Free Stuff’ of ‘Royalty-free’ kopjes vallen, is het op zichzelf niet onlogisch dat uiteindelijk toch betaald moet worden. Maar wat?

Getty Images meent twee- of driemaal de gebruiksvergoeding te kunnen vorderen. Maar zo werkt het in ons landje niet.

Schadevergoeding bij inbreuk op het auteursrecht moet een vergoeding zijn voor de daadwerkelijk geleden schade. De rechtspraak is nog wat grillig, maar in veel vergelijkbare gevallen heeft de rechter de schade – terecht – bepaald op éénmaal de gebruikelijke gebruiksvergoeding.

De hogere bedragen die Getty Images claimt, hebben het karakter van een boete en dat kennen wij niet binnen onze Auteurswet, in tegenstelling tot de VS. Daar kent de wet in bepaalde gevallen zgn.’punitive damages’. Maar Getty Images, like it or not, dit is niet de VS…

Getty Images beroept zich vaak op de algemene voorwaarden van de Fotografenfederatie, maar daaraan kan geen betekenis worden toegekend simpelweg omdat er juist geen overeenkomst is gesloten en die voorwaarden dus ook niet gelden tussen de betrokken partijen.

Slotsom

Natuurlijk is het ‘fair enough’ dat Getty Images namens de fotograaf de gebruikelijke vergoeding voor de foto mag incasseren,maar alleen pas als Getty Images:

• haar leven betert en duidelijkheid creëert over haar aanbod
• bewijst wie de foto heeft gemaakt; en
• bewijst dat zij de rechten van de fotograaf mogen uitoefenen.

En wordt die vergoeding met een paar tientjes opslag voor incassokosten dan niet betaald, dan kan Getty, een deurwaarder of advocaat een eenvoudige incassoprocedure starten. De kosten daarvan moeten in verhouding staan tot de gebruiksvergoeding.

Er zijn goede methodes om heel duidelijk te maken waarvoor je wel of geen toestemming geeft.

Zo kan Getty Images ophouden met het gebruik van de misleidende termen en verder ook gebruik maken van Creative Commons licenties. Met icoontjes en bijbehorende toelichting of verwijzing naar uitleg over de icoontjes kan Getty dan duidelijk maken welk gebruik Getty tegen welke voorwaarden wil toestaan.

Zolang Getty Images haar huiswerk niet goed heeft gedaan, hoort zij het bos ingestuurd te worden met een kostenveroordeling.Fair enough, toch?

 

publicatiedatum: woensdag 29 februari 2012